eConsent – Đồng thuận điện tử: Đã đủ hợp pháp tại Việt Nam?
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc áp dụng các giải pháp điện tử vào lĩnh vực y tế đang trở thành một xu hướng tất yếu. Một trong những vấn đề đáng được quan tâm là đồng thuận điện tử (eConsent) - một khái niệm không còn mới nhưng vẫn gặp nhiều thách thức trong việc nhận diện về mặt pháp lý tại Việt Nam. Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm, quy định pháp lý và tiềm năng ứng dụng của eConsent trong lĩnh vực y tế, với sự tham khảo và góp ý của VIỆN HÀN LÂM Y HỌC.
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc áp dụng các giải pháp điện tử vào lĩnh vực y tế đang trở thành một xu hướng tất yếu. Một trong những vấn đề đáng được quan tâm là đồng thuận điện tử (eConsent) - một khái niệm không còn mới nhưng vẫn gặp nhiều thách thức trong việc nhận diện về mặt pháp lý tại Việt Nam. Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm, quy định pháp lý và tiềm năng ứng dụng của eConsent trong lĩnh vực y tế, với sự tham khảo và góp ý của VIỆN HÀN LÂM Y HỌC.
Khái niệm về Đồng thuận điện tử (eConsent)
Đồng thuận điện tử, hay eConsent, là hình thức đồng ý được xác nhận thông qua các phương tiện điện tử, mang lại sự tiện lợi và minh bạch hơn cho người bệnh và các cơ sở y tế. Điều này có nghĩa là người bệnh có thể cung cấp đồng thuận của mình thông qua chữ ký điện tử, xác thực qua các ứng dụng trực tuyến hoặc thông qua các phần mềm quản lý y tế. eConsent giúp người bệnh dễ dàng nắm bắt các thông tin về quy trình điều trị, quyền lợi và nghĩa vụ của mình mà không phải gặp mặt trực tiếp với bác sĩ hoặc nhân viên y tế. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đại dịch COVID-19, khi mà việc giao lưu trực tiếp gặp nhiều hạn chế.
Quy định pháp lý về eConsent tại Việt Nam
Dù eConsent đã trở thành một thực tiễn ngày càng phổ biến trên thế giới, nhưng tại Việt Nam, khung pháp lý liên quan đến đồng thuận điện tử vẫn còn nhiều yếu tố cần làm rõ. Theo Luật Giao dịch điện tử 2005, đồng thuận điện tử có thể có giá trị pháp lý nếu nó đáp ứng đủ các điều kiện về chữ ký điện tử và các yêu cầu khác. Tuy nhiên, trong thực tế, việc áp dụng eConsent trong lĩnh vực y tế còn gặp nhiều khó khăn do thiếu các quy định cụ thể, rõ ràng.
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có nhiều động thái để điều chỉnh các quy định pháp lý liên quan đến số hóa trong ngành y tế. Bộ Y tế đã ban hành các văn bản hướng dẫn về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong y tế, nhưng những quy định này vẫn chưa đủ rõ ràng để tạo ra một khung pháp lý hoàn chỉnh cho eConsent. Do đó, việc thực hiện và thừa nhận giá trị pháp lý của eConsent vẫn còn là một bài toán đầy thách thức cho các cơ sở y tế tại Việt Nam.
Lợi ích của eConsent trongY tế
Sự chuyển đổi từ đồng thuận truyền thống sang đồng thuận điện tử mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho ngành y tế. Một trong những điểm nổi bật là tính tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả người bệnh và các cơ sở y tế. Người bệnh có thể hoàn tất quy trình đồng thuận một cách nhanh chóng mà không cần đến cơ sở y tế. Ngoài ra, eConsent cũng tạo ra cơ hội cho việc quản lý thông tin bệnh nhân một cách hiệu quả hơn. Việc ghi nhận và theo dõi đồng thuận trở nên chính xác và dễ dàng, qua đó giảm thiểu sai sót có thể xảy ra khi sử dụng giấy.
Không chỉ hạn chế thời gian, eConsent còn giúp bảo vệ quyền lợi người bệnh tốt hơn. Với việc dễ dàng tra cứu và theo dõi các thông tin liên quan đến đồng thuận, người bệnh sẽ có thể dễ dàng kiểm tra tình trạng của mình, cũng như quyền lợi và nghĩa vụ trong các thủ tục khám chữa bệnh. Mặt khác, người bệnh cũng có thể gật đầu đồng ý với việc chia sẻ thông tin y tế của mình với các bên liên quan, điều này nhận được sự tin tưởng lớn từ phía cộng đồng.
Thách thức trong việc áp dụng eConsent
Mặc dù có nhiều lợi ích, việc áp dụng đồng thuận điện tử ở Việt Nam vẫn gặp phải nhiều thách thức đáng kể. Một trong số đó là sự thiếu hiểu biết và chưa quen thuộc của người bệnh đối với các công nghệ mới. Nhiều người vẫn còn hoài nghi về tính an toàn của việc sử dụng eConsent, và một số cho rằng việc không ký tên trên giấy sẽ làm họ không được bảo vệ pháp luật. Điều này dẫn đến việc các cơ sở y tế phải tốn nhiều công sức để giáo dục người bệnh về lợi ích của đồng thuận điện tử.
Bên cạnh đó, hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin tại các cơ sở y tế cũng chưa phát triển đồng đều. Sự khác biệt về trình độ công nghệ giữa các cơ sở, đặc biệt là giữa các bệnh viện lớn và nhỏ, còn gây cản trở trong việc triển khai eConsent rộng rãi. Hơn thế nữa, vấn đề bảo mật thông tin và quyền riêng tư của người bệnh cũng vẫn còn là nỗi lo lớn, khiến người bệnh không muốn sử dụng eConsent.
Tiềm năng phát triển của eConsent trong tương lai
Khi công nghệ thông tin ngày càng phát triển và được ứng dụng mạnh mẽ trong lĩnh vực y tế, tiềm năng phát triển của eConsent tại Việt Nam là rất lớn. Dựa trên các xu hướng toàn cầu và những nỗ lực cải cách của chính phủ, chúng ta có thể kỳ vọng vào một tương lai nơi eConsent sẽ trở thành một phần thiết yếu trong quy trình điều trị. Các quy định pháp lý cần được hoàn thiện để khuyến khích và tạo điều kiện cho việc sử dụng eConsent.
Ngoài ra, việc nâng cao hiểu biết của người bệnh về eConsent cũng là một yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy sự phát triển của mẫu đồng thuận này. Các cơ sở y tế cần tổ chức các hoạt động giáo dục, truyền thông để nâng cao nhận thức của người bệnh về quy trình đồng thuận điện tử, từ đó xóa bỏ những nghi ngại và rào cản trong áp dụng thực tiễn.
Lời kết
Việc áp dụng eConsent vào lĩnh vực y tế tại Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn nhưng cũng không ít thách thức. Dù khung pháp lý hiện tại còn nhiều điều chưa rõ ràng, nhưng với sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và sự chủ động từ cộng đồng y tế, đặc biệt là từ các tổ chức như VIỆN HÀN LÂM Y HỌC, chúng ta có thể hy vọng rằng đồng thuận điện tử sẽ sớm trở thành một thực tiễn không thể thiếu trong ngành y tế. Quá trình chuyển đổi số trong y tế cần được tiến hành trên nền tảng của sự bảo mật và tin cậy, giúp người bệnh an tâm hơn khi lựa chọn đồng thuận điện tử.
