Vì sao khóa thiền cho doanh nghiệp ngày càng được ưa chuộng tại Việt Nam?

Trong bối cảnh kinh tế phát triển nhanh chóng và môi trường làm việc ngày càng cạnh tranh, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với áp lực ngày một gia tăng về hiệu suất, tốc độ đổi mới, khả năng thích nghi cũng như sự bền vững của nguồn nhân lực. Không còn là những biểu hiện cá biệt, căng thẳng (stress), kiệt sức (burnout), rối loạn lo âu và trầm cảm nhẹ đang trở thành hiện tượng lan rộng trong giới công sở, đặc biệt ở các cấp quản lý trung và cao.

Theo thống kê của WHO, tổ chức Y tế Thế giới, các bệnh lý liên quan đến stress nghề nghiệp đã trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu ảnh hưởng đến năng suất lao động trên toàn cầu. Trong khi đó, tại Việt Nam, một báo cáo của Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) năm gần đây cho thấy hơn 48% người lao động thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, lo lắng và khó ngủ do áp lực công việc. Những dấu hiệu này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất – tinh thần mà còn kéo theo sự sụt giảm hiệu quả làm việc, gia tăng tỉ lệ nghỉ việc và chi phí nhân sự.

Chính trong bối cảnh đó, thiền định (meditation) – vốn trước đây thường gắn liền với các nhóm cá nhân theo đuổi đời sống tâm linh hay sức khỏe tự nhiên – nay đang trở thành một xu hướng tiếp cận mới cho sức khỏe doanh nghiệp. Khóa thiền cho doanh nghiệp không còn là một hoạt động bên lề mà đang được đầu tư như một phần trong chiến lược phát triển nhân sự và quản trị tổ chức hiện đại.

Trước đây, phần lớn các doanh nghiệp tại Việt Nam đo lường hiệu quả lao động thông qua chỉ số tài chính, doanh số, năng suất đầu người hoặc số lượng đầu việc hoàn thành. Tuy nhiên, các nghiên cứu từ trường Kinh doanh Harvard, Đại học Stanford và các tổ chức HR toàn cầu đã chỉ ra rằng, những doanh nghiệp duy trì hiệu suất cao bền vững đều là những tổ chức quan tâm sâu sắc đến sức khỏe tâm lý và năng lượng sống của nhân sự.

Sức khỏe tổ chức (organizational health) – khái niệm từng mờ nhạt trong chiến lược doanh nghiệp – nay đang được định hình lại. Một doanh nghiệp lành mạnh không chỉ là nơi có văn hóa làm việc tích cực, mà còn là nơi con người cảm thấy được thấu hiểu, hỗ trợ và nuôi dưỡng cả về trí tuệ, cảm xúc lẫn tinh thần. Thiền định đóng vai trò thiết yếu trong việc kiến tạo nền tảng này.

Các khóa thiền cho doanh nghiệp do VIỆN HÀN LÂM Y HỌC triển khai đều hướng đến việc nâng cao nội lực cá nhân, xây dựng sự chú tâm, giải tỏa áp lực và tăng khả năng tự phục hồi của hệ thần kinh. Thực hành thiền định trong môi trường làm việc không còn chỉ là lựa chọn riêng lẻ mà đã trở thành một công cụ đào tạo mềm có giá trị chiến lược.

Một trong những lý do quan trọng khiến thiền định ngày càng được các doanh nghiệp lựa chọn là tính xác thực của nó dưới góc nhìn y học và thần kinh học. Hàng loạt nghiên cứu khoa học tại Mỹ, Đức, Nhật Bản và gần đây là Hàn Quốc, Việt Nam đã chỉ ra rằng thiền định – đặc biệt là các hình thức thiền chánh niệm (mindfulness meditation), thiền tập trung (focused attention) – có khả năng thay đổi cấu trúc và hoạt động của não bộ.

Một số vùng não được ghi nhận thay đổi rõ rệt khi cá nhân thực hành thiền đều đặn:

• Vỏ não trước trán (Prefrontal Cortex): Tăng khả năng ra quyết định, kiềm chế xung động, tăng trí nhớ làm việc (working memory).
• Hạch hạnh nhân (Amygdala): Giảm hoạt động quá mức, từ đó giảm phản ứng stress, giảm lo âu.
• Vùng vỏ não ACC (Anterior Cingulate Cortex): Tăng khả năng tập trung và xử lý xung đột.
• Vùng đồi thị (Thalamus) và hệ viền (Limbic System): Cải thiện chức năng xử lý cảm xúc và sự ổn định tinh thần.

Về mặt sinh lý, thiền làm giảm mức hormone cortisol – một chỉ dấu sinh học quan trọng của stress. Khi cortisol hạ xuống, hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn, nhịp tim ổn định, huyết áp giảm và giấc ngủ được cải thiện.

Khóa thiền cho doanh nghiệp, do đó, không chỉ là một buổi tập thư giãn ngắn hạn mà thực sự là một chiến lược điều chỉnh hệ thần kinh, tái lập sự cân bằng nội sinh – một yếu tố nền tảng để nhân viên hoạt động với hiệu suất cao trong thời gian dài.

Một tổ chức càng lớn, thì vấn đề “chất lượng năng lượng” của nhân sự càng trở nên quan trọng. Trong khi công nghệ, dữ liệu và tài chính có thể được chuẩn hóa và kiểm soát bằng phần mềm, thì trạng thái tinh thần của nhân viên vẫn là một “biến số tự do” đầy thách thức. Chính điều này khiến cho thiền định trở thành một công cụ mềm giúp thiết lập lại nhịp độ làm việc, tạo khoảng dừng nội tâm và củng cố khả năng thích nghi của hệ thần kinh tập thể.

Doanh nghiệp áp dụng thiền định một cách bài bản và khoa học sẽ nhận thấy những chuyển biến rõ rệt trong văn hóa tổ chức, bao gồm:

• Sự gia tăng khả năng tập trung và làm việc sâu của nhân sự.
• Giảm tần suất mâu thuẫn nội bộ và cải thiện giao tiếp đa chiều.
• Tăng cường khả năng lãnh đạo nội tâm (inner leadership), giúp quản lý kiểm soát cảm xúc và ra quyết định sáng suốt hơn.
• Khả năng tự phục hồi (resilience) cao hơn sau những giai đoạn stress cao độ như các dự án lớn, khủng hoảng tài chính hay thay đổi cơ cấu.

Đặc biệt, trong thời kỳ hậu COVID-19, khi nhiều nhân sự trải qua giai đoạn trầm cảm nhẹ, rối loạn giấc ngủ và cảm giác “mất phương hướng”, các khóa thiền doanh nghiệp đóng vai trò như một “liều vaccine tâm lý” – giúp tái cấu trúc nhận thức, tăng năng lượng sống và kết nối lại với giá trị cốt lõi của công việc.

Trước đây, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp còn xem thiền là hoạt động mang tính tinh thần cá nhân hoặc thiếu tính thực tiễn. Tuy nhiên, sự thay đổi rõ nét trong tư duy quản trị hiện nay tại Việt Nam là sự chấp nhận và khuyến khích các giải pháp chăm sóc tinh thần như một phần thiết yếu trong chiến lược nhân sự.

Nhiều tập đoàn đa quốc gia, ngân hàng lớn, các công ty công nghệ Việt Nam và chuỗi doanh nghiệp SME đã đưa thiền vào chương trình đào tạo nội bộ, coaching cho cấp quản lý hoặc hoạt động team building định kỳ. Một số CEO còn trực tiếp tham gia thiền cùng nhân viên để tạo tính lan tỏa và đồng hành.

Câu hỏi "thiền có hiệu quả không?" đang dần được thay thế bằng câu hỏi "thiền nên ứng dụng như thế nào là tối ưu?" – và chính điều này mở ra vai trò của các tổ chức uy tín như VIỆN HÀN LÂM Y HỌC, nơi phát triển các chương trình thiền chuẩn hóa, dựa trên nền tảng y học thần kinh, tâm lý trị liệu và ứng dụng quản trị nhân sự hiện đại.

Không giống những buổi “thiền trải nghiệm” đơn lẻ thường gặp ở các trung tâm nhỏ, khóa thiền cho doanh nghiệp tại VIỆN HÀN LÂM Y HỌC được thiết kế theo mô hình “Ứng dụng – Khoa học – Cá nhân hóa”. Các khóa học không chỉ truyền đạt kỹ thuật thiền mà còn tích hợp phương pháp đánh giá trước – sau bằng công cụ đo stress, trắc nghiệm hành vi và phản hồi theo nhóm.

Một số đặc điểm nổi bật bao gồm:

• Thiết kế chuyên biệt theo từng ngành nghề (tài chính, công nghệ, truyền thông, logistics…).
• Hướng dẫn bởi các chuyên gia y học thần kinh, giảng viên thiền học và cố vấn quản trị tổ chức.
• Phương pháp “thiền trong hành động” giúp nhân sự áp dụng thiền vào thực tế công việc, chứ không chỉ ngồi tĩnh lặng.
• Lộ trình 4 - 8 tuần cho cấp quản lý và 1 - 3 ngày cho nhân viên.
• Hệ thống bài tập củng cố tại nhà và ứng dụng công nghệ hỗ trợ.

Với cách tiếp cận này, thiền không chỉ là một kỹ năng mà trở thành một phần trong chiến lược duy trì hiệu suất tổ chức và tái tạo năng lượng tập thể.

Theo các chuyên gia của VIỆN HÀN LÂM Y HỌC, xu hướng đào tạo “nội lực tổ chức” thông qua thiền định sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam trong vòng 5 – 10 năm tới. Sự phát triển này được thúc đẩy bởi các yếu tố như:

• Thế hệ nhân sự mới (Gen Z và Millennials) có xu hướng tìm kiếm ý nghĩa, giá trị và sự cân bằng trong công việc.
• Tác động của công nghệ AI khiến nhu cầu phát triển tư duy sâu, sự tập trung và khả năng thích nghi càng trở nên cấp thiết.
• Yêu cầu chuyển đổi xanh và bền vững, đặt trọng tâm vào sức khỏe toàn diện chứ không chỉ lợi nhuận.
• Cạnh tranh nhân sự gia tăng khiến các doanh nghiệp cần chăm sóc nhân viên không chỉ bằng lương mà bằng trải nghiệm làm việc và môi trường sống lành mạnh.

Trong kỷ nguyên nơi mà tốc độ, áp lực và thay đổi là liên tục, thiền định không còn là một đặc quyền xa xỉ mà trở thành một “nền tảng cơ bản” cho mọi doanh nghiệp muốn xây dựng đội ngũ mạnh từ bên trong.

Câu trả lời cho câu hỏi “Vì sao khóa thiền cho doanh nghiệp ngày càng được ưa chuộng tại Việt Nam?” nằm ở sự giao thoa giữa ba yếu tố: nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động, bằng chứng khoa học xác thực từ y học thần kinh và sự dịch chuyển nhận thức trong quản trị nhân sự hiện đại.

VIỆN HÀN LÂM Y HỌC đã và đang đóng vai trò then chốt trong việc kiến tạo mô hình thiền ứng dụng cho doanh nghiệp một cách bài bản, chuyên nghiệp, có thể đo lường được và mang lại hiệu quả dài hạn.

Trong tương lai gần, khi thiền định trở thành một phần của ADN tổ chức, ta sẽ chứng kiến một thế hệ doanh nghiệp Việt Nam – không chỉ tăng trưởng nhanh, mà còn phát triển sâu – vững mạnh từ bên trong, nhờ sự tĩnh tại và tỉnh thức của từng cá nhân.