Vì sao nghề Health Coach đang trở thành xu hướng?

Trong vài năm trở lại đây, chúng ta chứng kiến sự nổi lên mạnh mẽ của một nhóm nghề nghiệp hoàn toàn mới mẻ – đó là các Health Coach (Huấn luyện viên sức khỏe). Đây là một khái niệm từng được xem là “xa lạ”, nhưng hiện nay đã trở nên quen thuộc trong các chiến lược chăm sóc sức khỏe chủ động tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam.

Tại các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, hay các trung tâm nghỉ dưỡng, spa, phòng khám chức năng – Health Coach dần trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy của nhiều cá nhân và gia đình. Vậy vì sao nghề Health Coach lại đang trở thành một xu hướng mạnh mẽ như vậy? Câu trả lời sẽ được VIỆN HÀN LÂM Y HỌC lý giải trong bài viết chuyên sâu dưới đây.

Gánh nặng bệnh tật không lây ngày càng gia tăng

Theo báo cáo của WHO, các bệnh không lây nhiễm (Non-Communicable Diseases – NCDs) như: tim mạch, tiểu đường, béo phì, ung thư, loãng xương, rối loạn chuyển hóa đang chiếm hơn 70% tổng số ca tử vong toàn cầu mỗi năm. Nguyên nhân chủ yếu không phải do virus hay vi khuẩn, mà xuất phát từ lối sống thiếu lành mạnh: ăn uống sai cách, ít vận động, stress kéo dài, thiếu ngủ, nghiện thiết bị số…

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc các bệnh mạn tính và tâm lý đang tăng nhanh ở người trẻ tuổi, đặc biệt ở nhóm dân văn phòng, doanh nhân, phụ nữ sau sinh và người cao tuổi thành thị.

Hệ thống y tế quá tải – mô hình điều trị đơn chiều

Hệ thống y tế hiện tại phần lớn tập trung vào chữa bệnh khi đã xảy ra, chứ chưa đầu tư đúng mức cho dự phòng, hỗ trợ thay đổi hành vi và lối sống cá nhân. Người bệnh thường chỉ nhận được vài phút khám ngắn ngủi, toa thuốc điều trị triệu chứng mà không ai thực sự giúp họ hiểu vì sao họ đang sống không lành mạnh – và phải thay đổi ra sao.

Khoảng trống rất lớn giữa bác sĩ và bệnh nhân chính là nơi Health Coach có thể bước vào.

Cơn khát về sức khỏe tinh thần và ý nghĩa sống

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên thông tin bùng nổ, công nghệ phát triển không ngừng nhưng đồng thời mức độ trầm cảm, lo âu và căng thẳng cũng tăng nhanh chóng. Tại Việt Nam, theo nghiên cứu của Bộ Y tế, cứ 4 người thì có 1 người từng có triệu chứng rối loạn tâm thần nhẹ. Và họ không biết bắt đầu từ đâu để cải thiện.

Sự xuất hiện của một người đồng hành như Health Coach, giúp lắng nghe, khơi gợi nội lực, và hướng dẫn thay đổi một cách tích cực – là điều vô cùng cần thiết.

Health Coach là ai?

Health Coach là một huấn luyện viên – cố vấn chuyên hỗ trợ cá nhân xây dựng và duy trì lối sống khỏe mạnh, bền vững thông qua việc thay đổi hành vi từng bước, phù hợp với thể trạng và hoàn cảnh của người đó.

Health Coach không phải bác sĩ, không kê đơn thuốc hay can thiệp y học lâm sàng, nhưng lại là mắt xích không thể thiếu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Vai trò của Health Coach trong hệ sinh thái sức khỏe

• Lắng nghe – Tạo động lực – Truyền cảm hứng
• Xây dựng kế hoạch cá nhân hóa cho từng khách hàng về dinh dưỡng, vận động, ngủ nghỉ, kiểm soát căng thẳng
• Theo dõi – hỗ trợ – duy trì tiến trình
• Kết nối giữa bệnh nhân – bác sĩ – chuyên gia trị liệu
• Giáo dục sức khỏe – phòng ngừa bệnh tật sớm

Health Coach khác gì với chuyên gia dinh dưỡng hay PT (Personal Trainer)?

Tiêu chí	Health Coach	Chuyên gia dinh dưỡng	PT cá nhân
Mục tiêu	Lối sống tổng thể & hành vi lành mạnh	Tư vấn ăn uống khoa học	Hỗ trợ vận động, tập luyện
Phương pháp	Coaching – đặt câu hỏi – đồng hành	Kê thực đơn – tư vấn 1 chiều	Tập luyện cá nhân hóa
Lĩnh vực bao phủ	Dinh dưỡng – tâm lý – vận động – stress	Dinh dưỡng	Vận động, hình thể
Thời gian làm việc	Dài hạn, liên tục	Ngắn hạn	Theo buổi hoặc gói

Xu hướng dịch chuyển từ chữa bệnh sang chăm sóc chủ động

Ngày càng nhiều người nhận ra rằng: Sức khỏe là trách nhiệm cá nhân, không thể phó thác hoàn toàn cho bác sĩ hay thuốc men. Điều này kéo theo nhu cầu về các dịch vụ hỗ trợ phòng ngừa – cải thiện lối sống – duy trì sức khỏe lâu dài.

Health Coach chính là nhân sự nòng cốt trong làn sóng chăm sóc chủ động đó.

Sự phát triển của mô hình y học chức năng & tích hợp

Tại các quốc gia như Mỹ, Úc, Anh, Singapore… Health Coach là một phần không thể thiếu trong đội ngũ chăm sóc sức khỏe tích hợp cùng bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, tâm lý trị liệu, vật lý trị liệu. Ngay cả tại Việt Nam, nhiều phòng khám, trung tâm trị liệu cũng đang tuyển dụng Health Coach để chăm sóc khách hàng lâu dài.

Khách hàng ngày càng đòi hỏi sự cá nhân hóa & toàn diện

Khách hàng hiện nay không chỉ cần “giảm cân”, “ăn kiêng” hay “tập gym”, mà còn muốn hiểu: vì sao họ chưa khỏe? vì sao họ thiếu động lực? làm sao để sống cân bằng?

Health Coach có khả năng cá nhân hóa toàn diện kế hoạch sức khỏe theo từng mục tiêu, thể trạng, lối sống, tính cách – điều mà các mô hình truyền thống rất khó đáp ứng.

Khả năng hành nghề linh hoạt – tự do – sáng tạo

Health Coach có thể hành nghề tại:

• Phòng khám chức năng – trị liệu
• Resort chăm sóc sức khỏe
• Doanh nghiệp (chăm sóc nhân sự)
• Spa, yoga studio, PT studio
• Online (Zoom, podcast, blog, kênh cá nhân…)

Nghề này không bị giới hạn về địa lý, môi trường hay tuổi tác, thậm chí có thể kết hợp với nghề nghiệp hiện tại như: giáo viên yoga, dược sĩ, điều dưỡng, chuyên gia tâm lý, nội trợ, HLV thể hình, chuyên viên chăm sóc khách hàng.

Cơ hội nghề nghiệp tăng nhanh – mức thu nhập hấp dẫn

Ở Việt Nam, mức thu nhập của Health Coach dao động từ 8 – 50 triệu/tháng, thậm chí cao hơn nếu hành nghề độc lập hoặc cung cấp dịch vụ nhóm, coaching online, giảng dạy…

Xu hướng các trung tâm y học chức năng, bệnh viện tư nhân, tập đoàn lớn – resort sức khỏe, doanh nghiệp lớn… tuyển dụng Health Coach để chăm sóc nhân sự dài hạn đang ngày càng phổ biến.

Những ai có thể theo học và làm Health Coach?

• Người đã làm trong lĩnh vực sức khỏe: bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên y tế
• Chuyên viên dinh dưỡng, HLV thể hình, giáo viên yoga, trị liệu viên
• Người yêu thích chăm sóc sức khỏe, mong muốn giúp đỡ người khác
• Phụ huynh, nội trợ, doanh nhân mong muốn hiểu đúng về sức khỏe và truyền cảm hứng
• Người từng vượt qua bệnh tật hoặc hành trình thay đổi lối sống và muốn giúp đỡ cộng đồng

Những tố chất cần có

• Tư duy tích cực, thích học hỏi
• Khả năng lắng nghe và truyền cảm hứng
• Yêu thích nghiên cứu khoa học sức khỏe
• Có lòng kiên trì và sự tử tế với người khác
• Linh hoạt, thấu hiểu con người và hành vi

Chương trình đào tạo chuẩn quốc tế

VIỆN HÀN LÂM Y HỌC là một trong những đơn vị đầu tiên tại Việt Nam phát triển chương trình đào tạo Health Coach bài bản, tích hợp kiến thức về:

• Y học hiện đại
• Dinh dưỡng chức năng
• Khoa học hành vi
• Tâm lý học sức khỏe
• Coaching & truyền cảm hứng

Chương trình được chia thành nhiều cấp độ, có thực hành lâm sàng và dự án thực tế, phù hợp cả với người mới và người đã có nền tảng y học.

Đội ngũ giảng viên chuyên sâu – đa ngành

Học viên sẽ được học cùng các giảng viên là:

• Bác sĩ chuyên khoa Y học chức năng
• Chuyên gia dinh dưỡng
• Health Coach quốc tế
• HLV thể chất – tinh thần
• Chuyên gia tâm lý hành vi

Kết nối cộng đồng – hỗ trợ hành nghề sau tốt nghiệp

• Mạng lưới Health Coach toàn quốc
• Cơ hội thực tập tại các phòng khám, spa, trung tâm chăm sóc sức khỏe
• Hỗ trợ mở lớp coaching riêng, phát triển thương hiệu cá nhân
• Gắn kết học viên trong các dự án cộng đồng

Health Coach không chỉ là một nghề – mà còn là một sứ mệnh. Đó là hành trình lan tỏa giá trị sống khỏe, sống tích cực, sống có mục tiêu. Trong bối cảnh sức khỏe toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức, nghề Health Coach không những đang trở thành xu hướng tất yếu, mà còn là một cơ hội nghề nghiệp bền vững, đầy triển vọng và nhân văn.

Nếu bạn muốn trở thành một phần của làn sóng thay đổi tích cực này, VIỆN HÀN LÂM Y HỌC sẵn sàng đồng hành cùng bạn!