Khóa học châm cứu dạy những huyệt đạo nào?

Châm cứu không chỉ là một kỹ thuật điều trị bệnh dựa trên hệ thống huyệt đạo và kinh lạc, mà còn là tinh hoa được đúc kết qua hàng ngàn năm phát triển của nền y học cổ truyền Á Đông. Ở Việt Nam, châm cứu được xem là một phương pháp điều trị phổ biến, vừa có giá trị khoa học, vừa mang tính ứng dụng thực tiễn rất cao trong chăm sóc sức khỏe toàn diện, đặc biệt là trong các lĩnh vực đau mạn tính, phục hồi chức năng và điều hòa rối loạn chức năng cơ thể.

Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp châm cứu phụ thuộc rất lớn vào kiến thức và tay nghề của người thực hiện, đặc biệt là khả năng xác định và tác động chính xác lên các huyệt đạo trên cơ thể. Chính vì vậy, một khóa học châm cứu bài bản, chuyên sâu về huyệt đạo là điều kiện tiên quyết để xây dựng nền tảng vững chắc cho bất kỳ ai muốn hành nghề châm cứu chuyên nghiệp.

Trong bài viết này, VIỆN HÀN LÂM Y HỌC sẽ phân tích chuyên sâu: khóa học châm cứu dạy những huyệt đạo nào, dựa trên cấu trúc giải phẫu học, sinh lý học Đông – Tây y kết hợp, cũng như lộ trình đào tạo châm cứu chuẩn hóa hiện nay.

Muốn hiểu rõ khóa học châm cứu sẽ dạy những huyệt đạo nào, trước tiên phải nắm được hệ thống cấu trúc học thuật đứng sau huyệt đạo – đó là mạng lưới kinh lạc. Kinh lạc được ví như “đường dây năng lượng” kết nối toàn bộ cơ thể người, vận hành khí huyết và điều hòa chức năng của tạng phủ. Trong hệ thống này, huyệt đạo chính là những “cổng năng lượng”, nơi giao nhau của khí, huyết, thần kinh và sinh học, là điểm lý tưởng để tác động nhằm điều chỉnh sự mất cân bằng trong cơ thể.

Theo y học cổ truyền, có 12 kinh chính (thường gọi là “kinh thủ và túc”), 8 mạch kỳ kinh, cùng với hàng trăm huyệt vị phân bố khắp cơ thể, tổng cộng lên đến hơn 360 huyệt cơ bản và hàng ngàn huyệt vị ngoài kinh (ngoại kinh huyệt). Mỗi huyệt có tên gọi, chức năng, vị trí giải phẫu, và công năng điều trị khác nhau, tạo nên hệ thống tri thức phức tạp mà người học châm cứu cần từng bước tiếp cận.

Chính vì vậy, việc học châm cứu không chỉ là học cách châm kim, mà là học một “bản đồ sinh lý” toàn thân người – một dạng giải phẫu học phương Đông có chiều sâu lý luận và ứng dụng cao.

Khóa học châm cứu tại VIỆN HÀN LÂM Y HỌC được thiết kế theo mô hình phân loại huyệt đạo dựa trên bốn nguyên tắc sư phạm: định vị học - công năng học - lâm sàng học - hệ thống học. Dưới đây là các nhóm huyệt đạo chính được giảng dạy bài bản trong chương trình:

Nhóm 1: Hệ thống huyệt trên 12 đường kinh chính

Đây là nhóm huyệt nền tảng và bắt buộc đối với bất kỳ khóa học châm cứu nào, vì các huyệt này phân bố dọc theo 12 kinh mạch chính – tương ứng với 12 tạng phủ trong cơ thể. Khóa học sẽ đi sâu vào từng kinh như:

• Kinh Phế: Giảng dạy các huyệt như Trung phủ (LU1), Xích trạch (LU5), Liệt khuyết (LU7) – chuyên trị bệnh hô hấp, viêm phế quản, đau vùng ngực.
• Kinh Tâm: Huyệt Thần môn (HT7), Thiếu hải (HT3) – chủ trị mất ngủ, rối loạn thần kinh, tim đập nhanh.
• Kinh Can: Huyệt Thái xung (LV3), Can du (BL18) – điều hòa khí huyết, trị đau bụng kinh, viêm gan, cao huyết áp.
• Kinh Tỳ, Kinh Vị, Kinh Đại Trường: Các huyệt có tác dụng điều chỉnh hệ tiêu hóa, hấp thu, trị rối loạn tiêu hóa, táo bón, tiêu chảy.

Tất cả các huyệt thuộc 12 kinh đều được dạy theo trình tự rõ ràng: vị trí – cách xác định – chiều châm – độ sâu – công năng – phối huyệt trong lâm sàng.

Nhóm 2: Hệ thống huyệt trên 8 mạch kỳ kinh

Mạch kỳ kinh không thuộc tạng phủ, nhưng lại giữ vai trò “dự trữ khí huyết” và điều hòa các kinh chính. Một số huyệt tiêu biểu được giảng sâu trong khóa học bao gồm:

• Huyệt Bách hội (GV20) – thuộc Đốc mạch, có tác dụng nâng dương khí, điều trị sa sinh dục, trĩ, đau đầu.
• Huyệt Khí hải (CV6) – thuộc Nhâm mạch, chủ điều hòa nguyên khí, tăng miễn dịch.
• Huyệt Thái khê (KI3) và Chiếu hải (KI6) – thuộc Mạch Xung và Mạch Âm kiều – chủ trị vô sinh, rối loạn nội tiết, mất ngủ.
• Huyệt Nội quan (PC6) – tuy thuộc Tâm bào nhưng đồng thời là huyệt hội giao của mạch Âm duy, được ứng dụng trong điều trị tâm căn, nôn ói, chóng mặt.

Việc nắm vững các huyệt kỳ kinh sẽ giúp học viên châm cứu có khả năng ứng dụng trong những bệnh lý hệ thống phức tạp, đặc biệt trong các ca bệnh mạn tính không rõ nguyên nhân.

Nhóm 3: Nhóm huyệt Du-Mộ, Hội huyệt và Nguyên huyệt

• Huyệt Du (Shu) và Mộ (Mu) là các huyệt đặc biệt nằm ở vùng lưng và bụng, có chức năng chẩn đoán và điều trị tương ứng với từng tạng phủ. Ví dụ: Tâm du (BL15), Phế du (BL13), Can du (BL18), Tỳ du (BL20), Vị du (BL21), v.v.
• Hội huyệt là nơi tập trung của khí huyết, cân cơ, tủy, cốt, mạch. Chẳng hạn, Huyệt Huyền trung (GB39) là hội của tủy – ứng dụng trong điều trị các chứng suy nhược thần kinh, yếu liệt.
• Nguyên huyệt là các điểm đại diện cho khí nguyên của tạng phủ, đóng vai trò quan trọng trong điều trị nội tạng và hỗ trợ chẩn đoán.

Những nhóm huyệt này là nội dung bắt buộc trong các kỳ thi hành nghề châm cứu quốc tế và được đưa vào chương trình đào tạo chuẩn hóa tại VIỆN HÀN LÂM Y HỌC.

Nhóm 4: Các huyệt ngoại kinh và huyệt đặc biệt

Huyệt ngoài kinh là các huyệt không nằm trên các kinh mạch chính nhưng vẫn có tác dụng điều trị mạnh, được phát hiện và chứng minh hiệu quả qua thực tiễn điều trị lâm sàng. Một số huyệt phổ biến bao gồm:

• Huyệt Ấn đường – trị mất ngủ, cao huyết áp, lo âu.
• Huyệt Ngư yêu – điều trị đau thắt lưng, viêm dây thần kinh tọa.
• Huyệt Thừa sơn – trị chuột rút, liệt chi dưới.

Ngoài ra, khóa học còn giới thiệu các huyệt đặc biệt được sử dụng trong các trường phái châm cứu hiện đại như Tân châm, Nhĩ châm, Túc châm, giúp học viên mở rộng phạm vi ứng dụng lâm sàng.

Tại VIỆN HÀN LÂM Y HỌC, việc giảng dạy huyệt đạo được phân bố đều trong toàn bộ chương trình học từ cơ bản đến nâng cao. Theo các giai đoạn sau:

Giai đoạn 1: Kiến thức cơ sở về huyệt học

• Cách xác định huyệt qua xương mốc, khớp, cơ.
• Hệ thống phân độ thốn học.
• Phân biệt huyệt theo chức năng (kinh huyệt, biệt huyệt, lạc huyệt, mộ-du huyệt...).
• Học cách ghi nhớ và định danh huyệt theo tiếng Hán, Latin và mã quốc tế WHO.

Giai đoạn 2: Ứng dụng lâm sàng và phối huyệt

• Cách chọn huyệt theo hội chứng, thể bệnh, cơ chế bệnh sinh.
• Học phối huyệt 1-1 (huyệt chính – huyệt phụ), phối huyệt theo tam giác điều trị, theo hệ thống tạng phủ.
• Phân tích biện chứng luận trị theo Đông y và cách chọn huyệt tương ứng.

Giai đoạn 3: Kỹ thuật tác động huyệt đạo

• Châm đúng góc, đúng chiều, đúng độ sâu tùy theo vùng cơ thể.
• Học kỹ thuật vê kim, bổ tả, kích thích điện châm hoặc thủ châm.
• Các quy tắc an toàn, chống chỉ định và xử lý sự cố khi tác động sai huyệt.

Mỗi huyệt được học sẽ gắn liền với case lâm sàng mô phỏng thực tế, giúp người học vừa học lý thuyết vừa thực hành, từ đó nhớ lâu và ứng dụng tốt trong thực tiễn.

Điểm khác biệt lớn nhất của chương trình đào tạo châm cứu tại VIỆN HÀN LÂM Y HỌC là không dừng lại ở việc truyền đạt số lượng huyệt đạo, mà chú trọng phát triển tư duy chọn huyệt linh hoạt theo bệnh nhân. Người học được rèn luyện cách phân tích tình huống lâm sàng, biện luận Đông – Tây y kết hợp, sau đó chọn huyệt phù hợp dựa trên nguyên lý:

• Dẫn khí về bệnh (huyệt kinh chính).
• Giải trừ nguyên nhân (huyệt Mộ, Du, đặc biệt).
• Phục hồi chức năng (huyệt hội, huyệt bổ).
• Cân bằng toàn thân (tứ hội huyệt, huyệt điều hòa âm dương).

Cách giảng dạy này giúp học viên thoát khỏi lối học “gò bó, rập khuôn”, tiến tới tư duy trị liệu hiện đại và chuyên nghiệp.

Trả lời cho câu hỏi “Khóa học châm cứu dạy những huyệt đạo nào?”, câu trả lời không chỉ là danh sách các huyệt trên giấy, mà là một hệ thống toàn diện từ kinh học, huyệt học, sinh lý học, đến kỹ thuật ứng dụng lâm sàng, được triển khai bài bản trong chương trình đào tạo tại VIỆN HÀN LÂM Y HỌC.

Khóa học cung cấp cho người học:

• Hơn 360 huyệt vị cơ bản của 12 kinh chính.
• Toàn bộ hệ thống 8 kỳ kinh và các huyệt đặc biệt.
• Các kỹ thuật định vị, châm kim, phối huyệt và xử lý biến chứng.
• Tư duy chọn huyệt dựa trên phân tích bệnh học thực tiễn.

Nếu bạn đang tìm kiếm một chương trình học châm cứu thực sự chuyên sâu, mang tính ứng dụng cao và đạt chuẩn đào tạo chuyên nghiệp, VIỆN HÀN LÂM Y HỌC chính là đơn vị tiên phong mang lại nền tảng huyệt học bài bản và toàn diện nhất hiện nay.